Tất cả dầu ô liu không giống nhau

Có nhiều loại dầu ô liu với các đặc tính sức khỏe rất khác nhau mà chúng ta không thể dễ dàng nhận biết. Trong đó, dầu ô liu nguyên chất là loại đem lại nhiều lợi ích nhất cho sức khỏe của bạn.

Trong một nghiên cứu được công bố năm 2019, một con chuột được nuôi với dầu ô liu nguyên chất có các chỉ số cholesterol toàn phần và huyết áp giảm, tỷ lệ cholesterol HDL (tốt)/ LDL (xấu) cao hơn so với con chuột được nuôi bằng dầu ô liu tinh chế. Nghiên cứu chỉ ra rằng sử dụng dầu ô liu tinh chế có thể gặp những tác hại với sức khỏe tương tự như bơ.

Lý do thứ 2 là cách chiết xuất các loại dầu ô liu khác nhau cũng liên quan đến ảnh hưởng của chúng lên với hệ vi sinh đường ruột. Đây là một điều khá bất ngờ đối với các nhà khoa học, cách mà dầu ô liu nguyên chất tương tác với hệ vi sinh vật để cải thiện sức khỏe tim mạch.

Tại sao dầu ô liu nguyên chất tốt hơn?

Dầu ô liu được biết đến rộng rãi về lợi ích sức khỏe so với các loại dầu thực vật và mỡ động vật khác. Đây là một thực phẩm chính trong chế độ ăn Địa Trung Hải rất được khuyến khích. Nhưng không phải tất cả các loại dầu ô liu đều giống nhau. Khi ô liu mới được ép để chiết xuất dầu, sản phẩm đầu tiên không qua bất kỳ quá trình xử lý hóa học nào, là dầu ô liu nguyên chất.

Trong trường hợp này, thuật ngữ “nguyên chất” có nghĩa là dầu ô liu chưa qua xử lý. Dầu oliu nguyên chất giàu polyphenol, chất dinh dưỡng thực vật với nhiều lợi ích sức khỏe và tocopherol, các dẫn chất của vitamin E có khả năng chống oxy hóa. Mặc dù các hợp chất này mang lại nhiều lợi ích sức khỏe nhất, nhưng với hàm lượng cao có thể gây hương vị khó chịu.

Dầu ô liu tinh chế (sản phẩm dầu oliu tinh chế có thể ghi nhãn là “dầu ô liu”, nhưng không thể ghi “dầu ô liu nguyên chất”) - đã được xử lý hóa học để loại bỏ màu sắc, mùi vị gần như hoàn toàn. Sau đó, nhà sản xuất có thể thêm lại một lượng nhỏ dầu ô liu nguyên chất để tạo ra một chút hương vị.

Quá trình tinh chế không chỉ loại bỏ hương vị, màu sắc và mùi thơm, thực tế nó còn loại bỏ tất cả các polyphenol và tocopherol, khiến dầu không còn các hợp chất có lợi nhất.

Hàm lượng polyphenol của dầu ô liu nguyên chất dao động trong khoảng 150 mg/kg đến 400 mg/kg , trong khi của dầu ô liu tinh chế chỉ từ 0 mg/kg đến 5 mg/kg. Điều này tạo ra sự khác biệt rất lớn về lợi ích sức khỏe của hai loại dầu.

So sánh dầu ô liu nguyên chất và dầu ô liu tinh chế

Một nhóm các nhà khoa học Tây Ban Nha đã tiến hành nghiên cứu so sánh tác động của dầu ô liu nguyên chất và tinh chế lên trọng lượng cơ thể, huyết áp, nồng độ insulin và lipid máu cùng với các yếu tố khác.

Các nhà nghiên cứu đã cho từng nhóm chuột trong 4 nhóm thực hiện một chế độ ăn khác nhau:

• Nhóm 1: Thức ăn cho chuột tiêu chuẩn, giàu ngũ cốc, trong đó 8% calo đến từ chất béo

• Nhóm 2: Thức ăn cho chuột tiêu chuẩn có thêm dầu ô liu nguyên chất, chế độ ăn giàu chất béo với hơn 38% calo, 35% từ chất béo

• Nhóm 3: Thức ăn tiêu chuẩn, được làm giàu bằng dầu ô liu tinh luyện ở cùng mức calo và chất béo

• Nhóm 4: Thức ăn tiêu chuẩn được làm giàu với bơ ở cùng mức chất béo và calo.

Sau 12 tuần, tiến hành đo huyết áp tâm thu, lipid, các yếu tố góp phần vào nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và chuyển hóa. Phân cũng được thu thập để phân tích hệ vi sinh vật và mẫu máu được lấy để phân tích sinh hóa.

Phát hiện đáng ngạc nhiên

Kết quả của nghiên cứu cho thấy tác động đáng kể của các nhóm thức ăn đến các yếu tố nguy cơ gây bệnh và những thay đổi trong hệ vi sinh vật đường ruột.

Trọng lượng cơ thể, huyết áp tâm thu (huyết áp tối đa) và insulin huyết tương cao hơn ở nhóm dùng bơ. Điều đó rất hợp lý bởi bơ là một loại mỡ động vật chứa nhiều chất béo bão hòa và calo.

Đáng ngạc nhiên nhất là: nhóm chuột ăn chế độ tiêu chuẩn ít béo và sử dụng dầu ô liu nguyên chất có tổng lượng cholesterol thấp hơn đáng kể so với nhóm chuột ăn bơ hoặc dầu ô liu tinh chế.

Dầu ô liu nguyên chất có tỷ lệ cholesterol HDL (tốt)/ LDL (xấu) cao nhất, thậm chí cao hơn so với chế độ ăn tiêu chuẩn ít calo. Những con chuột ăn dầu ô liu tinh chế có tỷ lệ HDL/LDL tương tự như những con chuột được ăn bơ.

Nhóm được ăn dầu ô liu nguyên chất cũng có huyết áp thấp hơn các nhóm khác.

Tác động đến hệ vi sinh đường ruột

Tác động của các nguồn chất béo trong chế độ ăn lên thành phần hệ vi sinh đường ruột cũng được các nhà khoa học kiểm chứng. Có sự khác biệt đáng kể về mức độ của các họ vi khuẩn đường ruột khác nhau giữa các nhóm ăn dầu ô liu nguyên chất, dầu ô liu tinh chế hoặc bơ.

Một nhóm vi khuẩn đặc biệt, Desulfovibrionaceae, có số lượng cao hơn đáng kể ở những người sử dụng dầu ô liu tinh chế và bơ, so với những nhóm sử dụng dầu ô liu nguyên chất và chế độ ăn tiêu chuẩn.Những vi khuẩn đường ruột này liên quan đến phản ứng viêm cao và suy giảm chức năng miễn dịch - đây các yếu tố nguy cơ gây ra hội chứng chuyển hóa, bệnh tim mạch và các bệnh tự miễn.

Hai họ vi khuẩn khác có hại với sức khỏe, liên quan đến ung thư và các bệnh viêm nhiễm, cũng tăng lên ở những con chuột được cho ăn dầu ô liu tinh chế so với các chế độ ăn khác.

Hai họ vi khuẩn có lợi được tìm thấy với số lượng lớn ở động vật được cho ăn dầu ô liu nguyên chất. Cả hai họ đều liên quan đến việc cải thiện các chức năng trao đổi chất, bao gồm giảm insulin và leptin.

Thử nghiệm trên người chứng minh dầu ô liu nguyên chất giúp giảm nguy cơ ung thư vú và tim mạch

Kết quả của một thử nghiệm lâm sàng lớn được công bố trên hai tạp chí y khoa uy tín, JAMA Internal Medicine và New England Journal of Medicine , chứng minh rằng chế độ ăn uống bổ sung dầu ô liu nguyên chất mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Đối tượng thu nhận của các nghiên cứu là những người 55-80 tuổi, có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch với các yếu tố nguy cơ khác nhau. Những người tham gia được chia ngẫu nhiên thành ba nhóm. Hai trong số các nhóm được chỉ định theo chế độ ăn Địa Trung Hải, một nhóm bổ sung dầu ô liu nguyên chất (ít nhất 4 muỗng canh) và nhóm còn lại bổ sung các loại hạt hỗn hợp. Nhóm thứ ba được chỉ định một chế độ ăn kiểm soát, ít chất béo.

Trong gần 5 năm theo dõi, các kết quả bao gồm đau tim, đột quỵ và tử vong do bất kỳ nguyên nhân tim mạch nào đã được ghi nhận. Các nhóm ăn kiêng Địa Trung Hải có tỷ lệ bệnh tim mạch thấp hơn đáng kể, đặc biệt đối với nhóm sử dụng dầu ô liu nguyên chất - giảm 31% nguy cơ mắc bệnh tim mạch so với nhóm ăn kiêng đối chứng.

Các nhà nghiên cứu cũng quan sát tỷ lệ ung thư vú mới mắc ở những phụ nữ tham gia nghiên cứu. Chế độ ăn bổ sung dầu ô liu nguyên chất có tác dụng bảo vệ tốt, giảm tỷ lệ ung thư vú gần 70% so với chế độ ăn đối chứng. Nhóm bổ sung các loại hạt hỗn hợp không cho thấy lợi ích đáng kể trong việc ngăn ngừa nguy cơ của ung thư vú.

Các tác giả của nghiên cứu báo cáo rằng đây là thử nghiệm đầu tiên trên người để tìm ra tác dụng có lợi của việc can thiệp chế độ ăn đối với nguy cơ ung thư vú. Kết hợp với nhau, những kết quả này cho thấy chế độ ăn Địa Trung Hải bổ sung cùng dầu ô liu nguyên chất có khả năng bảo vệ chống lại bệnh tim mạch và ung thư vú ở người lớn tuổi.

Tóm lại

Nghiên cứu tiền lâm sàng trên chuột này bổ sung bằng chứng cho lợi ích của dầu ô liu nguyên chất. So với bơ và dầu ô liu tinh chế, dầu ô liu nguyên chất cải thiện huyết áp tâm thu, mức insulin, cholesterol và tỷ lệ cholesterol HDL / LDL. Tất cả những điều đó đều làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và chuyển hóa. Nghiên cứu cũng chỉ ra chế độ ăn giàu dầu ô liu nguyên chất sẽ điều chỉnh thuận lợi các họ vi khuẩn có liên quan đến nhiều bệnh, đồng thời thúc đẩy vi khuẩn có tác dụng bảo vệ.

Phát hiện trên người cho thấy dầu ô liu nguyên chất có thể làm giảm đáng kể nguy cơ tim mạch và ung thư vú ở những người theo chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải. Những người quan tâm đến sức khỏe nên sử dụng dầu ô liu nguyên chất trong chế độ ăn uống của mình, thay vì dầu ô liu hoặc bơ tinh chế.

Nguồn: Life Extension

Tài liệu tham khảo từ các nghiên cứu trên thế giới:

Refined versus Extra Virgin Olive Oil High-Fat Diet Impact on Intestinal Microbiota of Mice and Its Relation to Different Physiological Variables (nih.gov)

Dietary monounsaturated fatty acids are protective against metabolic syndrome and cardiovascular disease risk factors - PubMed (nih.gov)

The major European dietary patterns and metabolic syndrome - PubMed (nih.gov)

Olive Oil and Olive-Pomace Oil Grades and Standards | Agricultural Marketing Service (usda.gov)

cesonoma.ucanr.edu/files/27425.pdf

Cross-cultural perception of six commercial olive oils: A study with Spanish and US consumers - PubMed (nih.gov)

Potential Health Benefits of Olive Oil and Plant Polyphenols - PubMed (nih.gov)

Sulfate-reducing bacteria stimulate gut immune responses and contribute to inflammation in experimental colitis - PubMed (nih.gov)

Sulfate-reducing bacteria in human feces and their association with inflammatory bowel diseases - PubMed (nih.gov)

Gut microbiota in early pediatric multiple sclerosis: a case-control study - PubMed (nih.gov)

The Roles of 27 Genera of Human Gut Microbiota in Ischemic Heart Disease, Type 2 Diabetes Mellitus, and Their Risk Factors: A Mendelian Randomization Study - PubMed (nih.gov)