1. Tổng quan

Huyết áp cao được định nghĩa là huyết áp lớn hơn hoặc bằng 130/80mmHg. Tình trạng này gây nên những hậu quả nghiêm trọng cho phụ nữ có thai.

Khi được kiểm soát tốt, huyết áp cao trong thai kì không quá nguy hiểm. Nhưng đôi khi có thể gây ra các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi. Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) ước tính có khoảng 6-8% phụ nữ mang thai trong độ tuổi từ 20 đến 40 ở Hoa Kỳ có tình trạng này.

2. Nguyên nhân gây cao huyết áp khi mang thai?

Có một số nguyên nhân có thể gây ra huyết áp cao khi mang thai, bao gồm:

• thừa cân hoặc béo phì 

• hoạt động thể chất không đầy đủ

• hút thuốc

• dùng các đồ uống có cồn

• mang thai lần đầu

• tiền sử gia đình bị tăng huyết áp liên quan đến thai nghén

• mang thai đôi, thai ba hoặc nhiều hơn

• tuổi (trên 35)

• công nghệ hỗ trợ sinh sản (chẳng hạn như thụ tinh trong ống nghiệm hoặc IVF )

• mắc bệnh tiểu đường hoặc một số bệnh tự miễn.

3. Các yếu tố nguy cơ gây cao huyết áp khi mang thai

Có một số yếu tố nguy cơ có thể làm cho huyết áp cao hơn trong thai kỳ.

Lối sống

Lựa chọn lối sống không lành mạnh có thể dẫn đến huyết áp cao trong thai kỳ. Những yếu tố nguy cơ chính là thừa cân, béo phì hoặc không vận động.

Loại thai

Phụ nữ mang thai lần đầu có nhiều khả năng bị huyết áp cao. Tuy nhiên, khả năng mắc phải tình trạng này sẽ thấp hơn trong những lần mang thai sau.

Mang thai nhiều con cũng có thể khiến phụ nữ dễ bị tăng huyết áp hơn, vì cơ thể phải làm việc vất vả hơn để nuôi dưỡng nhiều hơn một em bé.

Theo Hiệp hội Y học sinh sản Hoa Kỳ, sử dụng công nghệ hỗ trợ (chẳng hạn như IVF) trong quá trình thụ thai có thể làm tăng nguy cơ cao huyết áp ở phụ nữ có thai.

Tuổi tác

Tuổi tác cũng có thể là một yếu tố. Phụ nữ mang thai trên 35 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Những phụ nữ bị cao huyết áp từ trước khi mang thai sẽ có nguy cơ xảy ra nhiều biến chứng hơn những người có huyết áp bình thường.

Loại thai liên quan gì đến huyết áp.

Cao huyết áp trong thai kì có thể chia làm 3 tình trạng khác nhau.

Có một vài phụ nữ bị cao huyết áp từ rất lâu, trước khi họ mang thai. Đây được gọi là tình trạng tăng huyết áp mạn tính, nó thường được điều trị bằng các thuốc hạ huyết áp.

Các bác sĩ cũng coi tăng huyết áp xảy ra trong 20 tuần đầu của thai kì là tăng huyết áp mạn tính.

4. Các loại tình trạng huyết áp liên quan đến thai kỳ

Tăng huyết áp mạn tính

Đôi khi một phụ nữ bị huyết áp cao từ trước, hoặc tăng huyết áp, trước khi mang thai. Đây có thể được gọi là tăng huyết áp mạn tính và thường được điều trị bằng thuốc để hạ huyết áp .

Các bác sĩ cũng coi tăng huyết áp xảy ra trong 20 tuần đầu của thai kỳ là tăng huyết áp mạn tính.

Tăng huyết áp thai kỳ

Tăng huyết áp thai kì thường tiến triển sau tuần thứ 20 của thai kỳ. Nó thường biến mất sau khi sinh. Từ tuần thứ 30 trở đi, khả năng cao tăng huyết áp sẽ có biến chứng thành tiền sản giật.

Tăng huyết áp mạn tính và tiền sản giật

Phụ nữ bị tăng huyết áp mạn tính trước khi mang thai có thể bị tiền sản giật. Điều này xảy ra khi họ có protein trong nước tiểu hoặc có một số dấu hiệu bất thường khác trong thai kỳ.

5. Theo dõi huyết áp khi mang thai

Chỉ số huyết áp là một phân số: huyết áp tâm thu trên huyết áp tâm trương. Huyết áp tâm thu cho biết áp lực máu tác động lên thành động mạch khi tim co bóp. Còn huyết áp tâm trương là áp lực máu lên thành động mạch khi tim giãn ra.

6. Huyết áp bình thường trong thai kỳ là bao nhiêu?

Để xác định huyết áp bình thường của bạn khi mang thai, bác sĩ có thể sẽ đo huyết áp của bạn trong lần khám đầu tiên. Sau đó, họ sẽ đo huyết áp của bạn ở mỗi lần khám tiếp theo.

Huyết áp bình thường là thấp hơn 120/80mmHg.

Huyết áp cao khi mang thai là gì?

Huyết áp cao hơn 130/90 mm Hg hoặc cao hơn 15 độ so với huyết áp tâm thu mà bạn đo được trước khi mang thai là một vấn đề đáng lo ngại.

Huyết áp cao khi mang thai được định nghĩa là ở tâm thu 140 mm Hg trở lên, còn tâm trương là 90 mm Hg hoặc cao hơn.

Trong giai đoạn đầu của thai kỳ, thường là từ tuần thứ 5 đến khoảng giữa của ba tháng giữa thai kỳ, huyết áp của bà bầu có thể giảm xuống. Điều này là do các hormone sinh ra trong thời kỳ mang thai có thể kích thích các mạch máu giãn ra. Do đó, làm giảm áp lực lên thành động mạch.

Huyết áp thấp khi mang thai là gì?

Mặc dù không có con số chính xác xác định huyết áp thấp, nhưng có một số triệu chứng điển hình bao gồm:

• đau đầu

• chóng mặt

• buồn nôn

• ngất

• lạnh, da sần sùi

7. Thay đổi huyết áp khi mang thai

Trong quá trình mang thai, huyết áp của phụ nữ có thể tăng lên hoặc trở lại mức bình thường như trước lúc mang thai. Có một số lý do có thể giải thích cho điều này.

Lượng máu trong cơ thể phụ nữ tăng lên. Theo tạp chí Circulation , lượng máu của phụ nữ tăng tới 45% khi mang thai. Đây là lượng máu bổ sung mà tim phải bơm khắp cơ thể.

Các tâm thất trái dày lên và to ra. Tác động tạm thời này cho phép tim làm việc nhiều hơn để hỗ trợ lượng máu tăng lên.

Thận tăng sản xuất vasopressin, một loại hormone giúp giữ nước.

Trong hầu hết các trường hợp, huyết áp cao khi mang thai sẽ giảm sau khi sinh em bé. Tuy nhiên, nếu huyết áp vẫn tăng, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc để huyết áp trở lại bình thường.

8. Các cách để tự theo dõi huyết áp khi mang thai

Có nhiều cách để theo dõi huyết áp của bạn tại nhà giữa những lần đi khám bác sĩ.

Bạn có thể mua một máy đo huyết áp từ hiệu thuốc hoặc cửa hàng y tế trực tuyến. Nhiều thiết bị trong số này sẽ đeo trên cổ tay hoặc bắp tay của bạn. Để kiểm tra độ chính xác của màn hình, hãy mang nó đến phòng khám của bác sĩ và so sánh kết quả đo trên màn hình với kết quả của bác sĩ.

Bạn cũng có thể mua ở cửa hàng tạp hóa, hiệu thuốc hoặc cửa hàng khác có máy đo huyết áp.

Để có kết quả chính xác nhất, hãy đo huyết áp của bạn vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Giữ nó khi ngồi với chân không vắt chéo. Sử dụng cùng một cánh tay cho mỗi lần đo.

Thông báo cho bác sĩ của bạn ngay lập tức nếu bạn có kết quả đo huyết áp cao lặp lại cách nhau bốn giờ hoặc các triệu chứng của huyết áp cao.

9. Các biến chứng của huyết áp cao khi mang thai là gì?

Nếu bạn bị huyết áp cao trong thai kỳ, có thể có các biến chứng.

Tiền sản giật

Tình trạng này có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến các cơ quan của bạn, đặc biệt là não và thận. Tiền sản giật còn được gọi là chứng nhiễm độc máu. Tiền sản giật với cơn co giật trở thành sản giật. Nếu không được điều trị, nó có thể gây tử vong.

Các triệu chứng của tiền sản giật bao gồm:

• sưng bất thường ở tay và mặt

• nhức đầu dai dẳng

• nhìn thấy các điểm hoặc có những thay đổi trong tầm nhìn

• đau bụng trên

• buồn nôn hoặc nôn sau khi mang thai

• khó thở

Tiền sản giật có thể nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi, vì thế bạn nên gọi cho bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào.

Đi khám bác sĩ thường xuyên và cho bác sĩ biết về bất kỳ thay đổi nào sẽ giúp phát hiện và điều trị sớm chứng tiền sản giật.

Hội chứng HELLP

HELLP là từ viết tắt của chứng tan máu, men gan cao và số lượng tiểu cầu thấp. Tình trạng này nghiêm trọng và đe dọa tính mạng, và có thể là một biến chứng của tiền sản giật.

Các triệu chứng liên quan đến HELLP bao gồm:

• buồn nôn

• nôn mửa

• đau đầu

• đau bụng trên

Bởi vì hội chứng HELLP có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến các hệ thống cơ quan quan trọng đối với sự sống. Vì vậy cần can thiệp y tế khẩn cấp nhằm giảm huyết áp cho sức khỏe của mẹ và em bé. Trong một số trường hợp, phải sinh sớm.

Huyết áp cao khi mang thai cũng có thể ảnh hưởng đến tốc độ phát triển của em bé. Điều này có thể khiến trẻ sơ sinh nhẹ cân . Theo Hiệp hội bác sĩ sản phụ Hoa Kỳ, các biến chứng khác bao gồm:

• bong nhau thai, một trường hợp cấp cứu y tế trong đó nhau thai bong ra khỏi tử cung sớm

• sinh non, được định nghĩa là sinh trước 38 tuần của thai kỳ

• sinh mổ

10. Ngăn ngừa huyết áp cao khi mang thai

Các yếu tố nguy cơ phổ biến của huyết áp cao, chẳng hạn như béo phì, có thể được giảm thiểu thông qua chế độ ăn uống và tập thể dục.

Khi mang thai, tăng cân là điều bình thường. Nếu bạn lo lắng, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về mức tăng cân mục tiêu và các cách để duy trì trong phạm vi có lợi cho sức khỏe của bạn.

Các hướng dẫn về chế độ ăn uống cho phụ nữ mang thai ở mỗi người là khác nhau. Chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp bạn thiết lập một chế độ ăn uống được thiết kế theo chiều cao và cân nặng cụ thể của bạn.

Tránh hút thuốc và uống rượu. Cả hai yếu tố này đều làm tăng huyết áp và gây ra các biến chứng khác khi mang thai.

Muối rất quan trọng trong thời kỳ mang thai và không cần thiết hạn chế ăn mặn, kể cả đối với phụ nữ bị cao huyết áp. Hạn chế muối quá nhiều sẽ có hại cho phụ nữ mang thai đồng thời ảnh hưởng đến sự phát triển và tăng trưởng của thai nhi.

Mang thai gây ra sự thay đổi hormone cũng như những thay đổi về tâm lý và thể chất. Điều này có thể gây ra căng thẳng khiến huyết áp cao khó kiểm soát hơn. Hãy thực hiện các biện pháp giảm căng thẳng như yoga và thiền.

11. Các loại thuốc dành cho phụ nữ mang thai bị huyết áp cao.

Một số loại thuốc huyết áp truyền thống có thể gây ra các vấn đề cho phụ nữ mang thai.

Những loại thuốc hạ huyết áp này thường không được khuyên dùng trong thời kỳ mang thai:

• thuốc ức chế men chuyển

• thuốc ức chế renin

• thuốc chẹn thụ thể angiotensin

Những loại thuốc này đặc biệt sẽ đi qua đường máu đến thai nhi và tác động tiêu cực đến sự phát triển của thai nhi.

Methyldopa và labetalol là cả hai loại thuốc được coi là an toàn để sử dụng để kiểm soát huyết áp trong thai kỳ.

Kết luận:

Nếu huyết áp cao không được điều trị trong thai kỳ, nó có thể đe dọa tính mạng của cả mẹ và con.

Rối loạn tăng huyết áp do huyết áp cao là nguyên nhân thứ phát gây tử vong cho mẹ khi mang thai. Vì vậy, điều quan trọng là phải nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ triệu chứng hoặc mối lo ngại nào.

Nói chung, theo dõi cẩn thận và thay đổi lối sống lành mạnh có thể giảm nguy cơ phát triển các biến chứng do huyết áp cao.

Nguồn: Healthline

Tài liệu tham khảo từ các nghiên cứu trên thế giới

https://www.healthline.com/health/high-blood-pressure-hypertension/during-pregnancy#changes-in-blood-pressure

http://applewebdata://DEA17D1E-E917-4DB5-A700-15E43D2FD344/health/high-blood-pressure-hypertension
http://applewebdata://DEA17D1E-E917-4DB5-A700-15E43D2FD344/health/pregnancy/how-to-conceive-twins

http://applewebdata://DEA17D1E-E917-4DB5-A700-15E43D2FD344/health/high-blood-pressure-hypertension-medication