Cholesterol là một chất béo không tan được trong nước. Nó được vận chuyển nhờ lipoprotein được sinh ra ở gan và cũng được tìm thấy trong một số loại thực phẩm. Nó đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng khác nhau của cơ thể. Cơ thể bạn sử dụng cholesterol để xây dựng các tế bào và đây cũng là một thành phần chính tạo nên muối mật, giúp hỗ trợ quá trình tiêu hóa.

Ở nồng độ bình thường, cholesterol không gây ra tác động xấu mà nó chỉ thực hiện đúng chức năng của mình. Nhưng nếu nồng độ cholesterol trong máu tăng quá cao sẽ gây ra nhiều vấn đề cho sức khoẻ.

Có hai loại cholesterol chính trong máu của bạn là: lipoprotein mật độ cao (HDL) và lipoprotein mật độ thấp (LDL). HDL, còn được gọi là cholesterol “tốt”, giúp bảo vệ chống lại tác hại của LDL - cholesterol “xấu”.

Nếu LDL của bạn quá cao hoặc HDL của bạn quá thấp, cholesterol có thể kết hợp với các chất khác để tạo thành mảng bám lắng đọng bên trong động mạch. Sự hình thành mảng bám trong mạch máu – chứng xơ vữa động mạch – làm tăng nguy cơ mắc một số vấn đề sức khỏe.

Khi LDL cholesterol cao, nó có thể rất nguy hiểm. Đây chính là nguyên nhân gây ra các cơn đau tim, đột quỵ và tắc nghẽn động mạch.

Mức cholesterol toàn phần - bao gồm HDL, LDL cholesterol và 1% tryglycerid cũng quan trọng vì nó liên quan chặt chẽ với mức LDL cholesterol. Theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC), hơn 12% người Mỹ trưởng thành từ 20 tuổi trở lên có lượng cholesterol toàn phần cao hơn mức bình thường .

Nếu cholesterol của bạn quá cao, bạn cần phải thực hiện các giải pháp để giảm cholesterol nhằm tránh các vấn đề sức khỏe liên quan và các biến chứng mà nó gây ra. Mặc dù bạn nên dùng thuốc giảm cholesterol theo chỉ định của bác sĩ, nhưng việc thay đổi lối sống cũng là một biện pháp quan trọng để làm giảm cholesterol. Các biện pháp thay đổi lối sống quan trọng nhất mà bạn có thể thực hiện để giảm cholesterol và giảm nguy cơ biến chứng tăng cholesterol máu liên quan đến sức khỏe bao gồm: không hút thuốc, tập thể dục đầy đủ, tuân theo chế độ ăn lành mạnh và giảm cân nếu cần thiết.

Dưới đây là những điều bạn nên biết về các biến chứng tăng cholesterol máu phổ biến nhất có thể gây ra cho sức khoẻ.

1. Cao huyết áp là một biến chứng tăng cholesterol máu

Khi các mảng bám tích tụ, động mạch trên khắp cơ thể bị thu hẹp lại, các mạch máu của bạn không còn khả năng giãn ra.Từ đó làm cho máu không thể lưu thông dễ dàng trong động mạch làm tăng mức áp suất dẫn đến huyết áp cao.

Cả cholesterol cao và huyết áp cao đều là “kẻ giết người thầm lặng, theo nghĩa là bạn không có bất kỳ triệu chứng trực tiếp nào”, trừ khi mức độ quá cao, Garg nói. Nhưng cả hai đều có thể làm hỏng mạch máu của bạn theo thời gian, làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe khác.

2. Bệnh động mạch vành

Bệnh mạch vành là tình trạng xuất hiện khi một hoặc nhiều nhánh của động mạch vành bị hẹp hoặc là bị cản trở do sự hình thành những mảng bám tích tụ bên trong dẫn đến không thể cung cấp đủ máu cho tim. Lúc đầu, sự thu hẹp này có thể không gây ra triệu chứng rõ ràng. Nếu ai đó bị bệnh động mạch vành nhưng họ không có tiền sử mắc đau tim và đã được điều trị bằng stent hoặc đang được điều trị bằng thuốc, thì cơ tim có thể bình thường.

Nhưng nếu mảng bám trong động mạch vành làm giảm lượng máu đến tim, nó có thể dẫn đến suy tim và khi đó, tim không có khả năng bơm đủ máu đi khắp cơ thể. Ngoài ra, khi cục máu đông hình thành trong động mạch vành, nó có thể dẫn đến tình trạng nhồi máu cơ tim.

3. Đau thắt ngực - biến chứng tăng cholesterol máu

Đau thắt ngực là một triệu chứng phổ biến của tình trạng giảm lưu lượng máu đến tim do tích tụ mảng bám trong động mạch vành và nó cũng chính là biến chứng của tăng cholesterol máu. Nếu bạn phải gặp bất kỳ bác sĩ nào vì đau ngực, một trong những điều đầu tiên họ sẽ bắt đầu nghĩ đến là bệnh động mạch vành.

Khi tắc nghẽn động mạch vành làm giảm nghiêm trọng lưu lượng máu đến tim, cơ tim sẽ không nhận được đủ oxy cần thiết, từ đó gây thiếu máu cục bộ. Sự thiếu máu cục bộ có thể kích hoạt các thụ thể gây ra các cơn đau ngực.

Mặc dù bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giảm đau ngực trong tình huống này, nhưng việc điều trị cơn đau sẽ không giải quyết được nguyên nhân chính gây đau là các mảng bám.

4. Đau tim

Đau tim thường xảy ra khi một mảnh mảng bám vỡ ra trong động mạch vành. Để khắc phục vết vỡ này, cơ thể bạn sẽ hình thành một cục máu đông, làm tắc nghẽn hoàn toàn động mạch vốn đã bị thu hẹp và làm ngừng lưu thông máu đến tim.

Cholesterol cao không chỉ hình thành mảng bám ban đầu trong động mạch vành của bạn. Bởi vì một khi mảng bám được hình thành, mức độ cholesterol cao hơn cũng có thể dẫn đến sự bất ổn định lớn hơn trong mảng bám đó, làm tăng nguy cơ đau tim.

5. Đột quỵ - biến chứng tăng cholesterol máu phổ biến hiện nay

Đột quỵ tương tự như một cơn đau tim vì nó có thể liên quan đến tình trạng vỡ các mảng bám động mạch và hình thành cục máu đông. Nhưng trong trường hợp này, nó xảy ra trên các động mạch dẫn máu đến não của bạn.

Đột quỵ xảy ra khi một cục máu đông vỡ ra và đi sâu hơn vào các mạch máu của não, làm gián đoạn quá trình máu đi đến một phần của cơ quan. Giống như nhồi máu cơ tim, khu vực bị thiếu oxy càng lâu thì tổn thương vĩnh viễn càng dễ xảy ra.

Nếu cholesterol cao và tạo thành mảng bám tích tụ trong động mạch, nó sẽ ảnh hưởng đến các động mạch dẫn đến tim và các động mạch dẫn đến não của bạn. Vì thế, cả đau tim và đột quỵ đều có yếu tố nguy cơ giống nhau.

6. Bệnh động mạch ngoại biên

Khi cholesterol cao dẫn đến sự tích tụ mảng bám trong mạch máu của bạn, tim và não không phải là những cơ quan duy nhất có thể xảy ra nguy hiểm. Bạn cũng có thể bị giảm lưu lượng máu đến các cơ ở chân. Khi một động mạch ở chân bị tắc nghẽn, nó sẽ ngăn cản dòng máu đến cơ làm cho bạn bị đau, nhất là khi đi bộ, và khi bạn dừng bước thì cơn đau đó sẽ biến mất.

Cơn đau trong bệnh động mạch ngoại biên là do giảm lượng oxy đến các cơ chân, cũng giống như cơn đau ngực do bệnh mạch vành xảy ra vì tim không nhận đủ oxy.

7. Bệnh thận mạn tính

Hầu hết mọi người thường không nghĩ rằng, thận là cơ quan có thể bị tổn thương do cholesterol cao. Tuy nhiên, khi cholesterol cao cũng dẫn đến các động mạch thận bị thu hẹp. Theo thời gian, khối tắc nghẽn được hình thành, thận sẽ bị thiếu oxy và nó sẽ gây ra tổn thương vĩnh viễn.

Một trong những dấu hiệu của động mạch thận bị tắc nghẽn gây ra là huyết áp cao không đáp ứng với điều trị bằng thuốc. Nguyên nhân là do thận đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh huyết áp bằng cách lọc máu và loại bỏ các chất cặn bã ra ngoài theo nước tiểu. Vì thế, bệnh thân mạn tính chính là biến chứng tăng cholesterol máu nguy hiểm.

Cách ngăn ngừa biến chứng tăng cholesterol máu

Để giải quyết hoặc ngăn ngừa bất kỳ biến chứng tăng cholesterol máu nào, điều đầu tiên bệnh nhân cần làm, là xác định những biện pháp để thay đổi lối sống với sự giúp đỡ của các chuyên gia y tế. Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) khuyến nghị, nên giảm chất béo bão hòa và và chất béo chuyển hoá trong chế độ ăn uống của bạn, tập trung ăn trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc. Ngoài ra bạn nên tập thể dục ở cường độ vừa phải ít nhất 150 phút mỗi tuần và giảm cân nếu cần thiết.

Theo AHA, cần kết hợp sử dụng với một số loại thuốc làm giảm cholesterol. Các loại thuốc thường được kê đơn là statin, hoạt động trong gan để ngăn chặn sự hình thành cholesterol và có thể giúp giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ. Những loại khác bao gồm chất ức chế PCSK9, chất ức chế hấp thu cholesterol chọn lọc, chất cô lập acid mật, niacin và fibrat. Trước khi sử dụng bất kì loại thuốc giảm cholesterol nào, hãy nhớ hỏi ý kiến bác sĩ để tìm ra thuốc phù hợp nhất với bạn.

Nguồn: Everyday health

Tài liệu tham khảo từ các nghiên cứu trên thế giới.

https://www.everydayhealth.com/high-cholesterol/complications-of-high-cholesterol/

https://www.everydayhealth.com/high-cholesterol/guide/

https://www.everydayhealth.com/atherosclerosis/guide/

https://www.everydayhealth.com/stroke/guide/

https://www.cdc.gov/cholesterol/facts.htm

https://www.everydayhealth.com/high-cholesterol/guide/treatment/

https://www.everydayhealth.com/coronary-artery-disease/guide/

https://www.heart.org/en/health-topics/cholesterol/prevention-and-treatment-of-high-cholesterol-hyperlipidemia

https://www.heart.org/en/health-topics/cholesterol/prevention-and-treatment-of-high-cholesterol-hyperlipidemia/cholesterol-medications