Trong một cuộc khảo sát tại Hoa Kỳ, bệnh viêm khớp ảnh hưởng đến hơn 50 triệu người lớn và 300.000 trẻ em. Trong đó, người ta phân loại ra hơn 100 loại viêm khớp khác nhau và các bệnh liên quan, nhưng phổ biến nhất là viêm xương khớp. Bệnh này gây thoái hóa, làm mất đi lớp đệm giữa các khớp, gây đau, sưng và cứng khớp. Một loại viêm khớp phổ biến khác là viêm khớp dạng thấp. Đây là một bệnh tự miễn của cơ thể. Nó xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào các khớp và các bộ phận lành khác của cơ thể, gây ra tình trạng viêm không kiểm soát.

Bất kì loại viêm khớp nào cũng có thể gây đau và dẫn đến tổn thương lâu dài cho khớp. Vì vậy, chúng ta nên có những phương pháp điều trị thích hợp để hạn chế thấp nhất hậu quả của bệnh. Trong bài viết này, tôi chia sẻ cho các bạn 11 phương pháp điều trị tại nhà hiệu quả nhất để làm chậm sự tiến triển và các triệu chứng mà bệnh viêm khớp gây ra.

1. Bài tập thể dục dưới nước

Các bài tập thể dục dưới nước đem lại nhiều lợi ích cho người bị viêm khớp. Cụ thể, khi ở dưới nước, độ nổi mà nước mang lại giúp nâng đỡ một phần trọng lượng của cơ thể, dẫn tới giảm áp lực lên các khớp. Ngoài ra, nước cũng giúp tăng cường sức đề kháng, tăng cường độ tập luyện.

Năm 2015, một đánh giá khoa học trên những người lớn tuổi bị viêm xương khớp tham gia vào chương trình tập thể dục dưới nước đã nhận được nhiều lợi ích:

• Giảm lượng mỡ tích tụ trong cơ thể.
• Cải thiện sự phối hợp các động tác.
• Cải thiện khả năng, phạm vi chuyển động
• Cải thiện tâm trạng, loại bỏ stress và tăng chất lượng cuộc sống.

Những người tham gia này cũng giảm được tình trạng đau của các khớp tuy nhiên kết quả thường ngắn hạn.

Để giảm đau liên tục, bạn nên thực hiện 40-60 phút tập thể dục dưới nước ít nhất 3 lần một tuần.

2. Giảm cân

Theo Tổ chức Viêm khớp, mỗi 0,454 kg trọng lượng cơ thể gây áp lực lên đầu gối gấp 3 lần và gây áp lực thêm lớp khớp hông gấp 6 lần. Sự gia tăng áp lực này khiến lớp sụn giữa các khớp bị phá hủy nhanh hơn, làm trầm trọng thêm tình trạng thái hóa khớp. Giảm cân giúp làm giảm bớt áp lực lên các khớp, giảm đau và cứng khớp. Vì vậy, việc kiểm soát cân nặng của bạn một cách hợp lí là rất cần thiết.

3. Thái cực quyền

Thái cực quyền là một môn võ thuật cổ truyền với đặc trưng là các động tác trường quyền uyển chuyển, chậm rãi kết hợp với điều hòa hơi thở để tăng tính linh hoạt, sức mạnh của cơ bắp và khả năng giữ thăng bằng.

Năm 2013, các nhà nghiên cứu đã tiến hành 7 nghiên cứu để đánh giá hiệu quả của việc tập luyện thái cực quyền trong cải thiện các triệu chứng viêm khớp. Kết quả cho thấy, việc luyện tập thái cực quyền kéo dài 12 tuần có lợi cho việc giảm đau, giảm cứng khớp và tăng cường sức khỏe ở những người tham gia bị viêm xương khớp.

4. Yoga

Iyengar yoga là một loại yoga tập trung vào sự liên kết giữa các động tác, tâm trí, tinh thần và quan trọng nhất là hơi thở giúp giảm căng thẳng và giảm tình trạng viêm.

Một nghiên cứu năm 2013 đã điều tra hiệu quả của chương trình yoga lyengar kéo dài 6 tuần đối với những phụ nữ trẻ bị mắc viêm khớp dạng thấp. Các nhà nghiên cứu đã chia 26 người tham gia thành hai nhóm: 11 người tham gia hai lớp yoga 1,5 giờ trong vòng 6 tuần, trong khi 15 người còn lại không tham gia bất kỳ lớp yoga nào. Kết quả, so với nhóm đối chứng, những người tham gia tập yoga đã cải thiện đáng kể về tình trạng sức khỏe, tinh thần, chất lượng cuộc sống và khả năng đối phó với các cơn đau mãn tính.

5. Liệu pháp nhiệt và lạnh

Liệu pháp điều trị bằng nhiệt và lạnh là hai phương pháp khác nhau nhưng hiệu quả giảm đau do viêm khớp vô cùng to lớn.

Liệu pháp nhiệt giúp tăng cường tuần hoàn tại chỗ viêm đó có thể làm dịu các khớp cứng và cơ đau nhức. Trong khi liệu pháp lạnh giúp co mạch, hạn chế các mạch máu, làm chậm sự lưu thông do đó giảm sưng và giảm đau.

Bạn có thể sử dụng liệu pháp nóng và lạnh luân phiên để đem lại hiệu quả tốt nhất. Chú ý rằng phải theo dõi xem da có bị tổn thương khi điều trị bằng phương pháp này không. Nếu có hãy ngừng sử dụng.

Liệu pháp sử dụng nhiệt bao gồm:

• Tắm bồn tắm nước ấm hoặc vòi hoa sen vào mỗi buổi sáng khi bắt đầu ngày mới để giảm căng cứng.
• Thoa sáp parafin ấm lên các khớp gây đau nhức.
• Dán các miếng đệm ấm hoặc chườm bằng chai nước ấm lên các khớp bị đau nhức.

Liệu pháp lạnh nên được giới hạn trong 20 phút mỗi lần. Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Để một ít đá vào khăn mỏng hoặc một túi lạnh chườm lên vùng bị đau
• Ngâm các bộ phận có khớp bị ảnh hưởng vào trong nước đá

Ngoài ra bạn cũng có thể mua những dụng cụ góp phần hỗ trợ như đệm sưởi, bình nóng lạnh hoặc các túi làm lạnh.

6. Thiền chánh niệm

Chánh niệm là một hình thức của thiền định. Khi thực hành chánh niệm, mọi người cố gắng tập trung sự chú ý vào cảm giác của chính mình và những gì mà cơ thể của chúng ta đang trải qua trong giây phút hiện tại.

Giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm (MBSR) là cách sử dụng chánh niệm giúp kiểm soát cơn đau và sự căng thẳng, tránh gây tổn thương đến hệ thống miễn dịch.

Một nghiên cứu năm 2014 đã điều tra xem MBSR có thể làm giảm hoạt động của bệnh viêm khớp dạng thấp bằng cách tăng cường hệ thống miễn dịch ở những người mắc hay không. Nghiên cứu đó được thực hiện trên 51 người tham gia. Cụ thể 25 người trong số họ đã hoàn thành chương trình MBSR kéo dài 8 tuần trong khi 25 người còn lại không được điều trị. Kết quả là những người tham gia thực hành MBSR bao gồm giảm các triệu chứng của viêm khớp dạng thấp bao gồm đau, cứng khớp vào sáng sớm, giảm số lượng khớp bị mềm và sưng.

7. Massage

Theo Tổ chức Viêm khớp, nếu bạn thường xuyên massage cơ và các khớp có thể làm dịu cơn đau do viêm khớp.

Các chuyên gia tin rằng việc massage thường xuyên giúp cơ thể giảm sản xuất cortisol – hormon gây căng thẳng và chất dẫn truyền thần kinh P - liên quan đến cơn đau. Massage cũng giúp cải thiện tâm trạng bằng cách tăng mức serotonin.

Một nghiên cứu năm 2013 đã đánh giá tác động của việc massage đối với những người bị viêm khớp dạng thấp ở chi trên của họ. Nghiên cứu được thực hiện trên 2 nhóm đối tượng: một nhóm được xoa bóp với áp lực nhẹ và nhóm còn lại được xoa bóp với áp lực vừa phải. Mỗi người tham gia được các nhà trị liệu massage một lần một tuần, liên tục trong 4 tuần. Bên cạnh đó, họ cũng được học cách tự massage và làm điều này mỗi ngày một lần.

Kết quả, sau 4 tuần, những người tham gia vào nhóm xoa bóp ở áp lực vừa phải ít bị đau hơn, lực cầm nắm cũng tốt hơn và phạm vi chuyển động cũng được cải thiện đáng kể hơn những người được xoa bóp ở áp lực nhẹ.

Một nghiên cứu khác được thực hiện năm 2015 nhằm điều tra tác dụng của việc massage áp lực vừa đối với bệnh viêm khớp gối cũng báo cáo những lợi ích tương tự.

Vào năm 2020, các hướng dẫn từ American College of Rheumatology and Aretes Foundation lưu ý rằng không có đủ bằng chứng cho thấy massage giúp làm giảm các triệu chứng của viêm xương khớp. Tuy nhiên, massage có thể cũng có những lợi ích khác, chẳng hạn như giúp giảm căng thẳng.

8. Kích thích dây thần kinh bằng điện qua da (TENS)

TENS là một phương pháp giảm đau sử dụng các điện cực ở dạng miếng dính bám vào bề mặt da để truyền dòng điện có năng lượng nhỏ đến cơ thể.

Các hướng dẫn điều trị hiện tại khuyên mọi người không nên sử dụng TENS để điều trị chứng đau nhức xương khớp do không có bằng chứng nào cho thấy lợi ích của nó.

9. Vitamin D

Vitamin D giúp cho xương chắc khỏe và tăng cường chức năng miễn dịch của cơ thể.

Một đánh giá năm 2016 cho thấy những người mắc viêm khớp dạng thấp thường có lượng vitamin D thấp hơn so với những người không bị mắc bệnh. Bên cạnh đó, lượng vitamin D càng thấp thì tỉ lệ mắc bệnh càng cao.

Tuy nhiên, vẫn chưa có một nghiên cứu nào chỉ rõ việc bổ sung vitamin D có giúp làm giảm tình trạng bệnh ở những người bị viêm khớp hay không.

Các hướng dẫn điều trị hiện tại không khuyến khích bổ sung vitamin D như một phương pháp điều trị cho bệnh viêm xương khớp.

Bạn có thể cung cấp vitamin D cho cơ thể từ việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và sử dụng một số loại thực phẩm chức năng.

10. Acid béo Omega - 3

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng axit béo omega-3 giúp giảm quá trình viêm và đóng vai trò trong điều hòa hệ thống miễn dịch.

Một đánh giá gần đây đã kết luận rằng axit béo omega 3 cải thiện được các triệu chứng của viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên cần phải có các nghiên cứu sâu hơn để xác nhận điều này.

Bạn có thể bổ sung axit béo omega 3 từ ngũ cốc, hạt mầm và cá nước lạnh, chẳng hạn như cá hồi, cá ngừ và cá mòi. Các sản phẩm này có sẵn trong một số cửa hàng thực phẩm, hiệu thuốc cũng như các cửa hàng trực tuyến.

11. Chondronitin và glucosamine

Một số người sử dụng chondroitin sulfate hoặc glucosamine hydrochloride để điều trị viêm xương khớp. Tuy nhiên, không có đủ bằng chứng khoa học để chứng minh tác dụng của 2 chất này cho những người bị viêm xương khớp, cũng như các tác dụng phụ có thể gặp phải. Vì lí do này, các hướng dẫn điều trị hiện hành khuyên mọi người không nên bổ sung các chất này.

Bên cạnh các phương pháp điều trị hỗ trợ tại nhà thì điều trị bằng thuốc vẫn là phương pháp điều trị chính.

Điều trị bằng thuốc

Các nhà khoa học đã tìm ra gần 100 loại viêm khớp khác nhau. Vì thế việc chẩn đoán ban đầu của bác sĩ rất quan trọng. Nhờ vào đó họ sẽ giải thích cho bệnh nhân những lựa chọn điều trị thích hợp.

Một số thuốc hay sử dụng bao gồm:

• Thuốc giảm đau để kiểm soát cơn đau, chẳng hạn như Acetaminophen.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), chẳng hạn như Aspirin và Ibuprofen.
• Corticosteroid giúp giảm viêm
• Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARD) làm chậm hoặc ngừng viêm nhưng làm giảm khả năng bảo vệ của hệ thống miễn dịch.

Viêm khớp nếu không được điều trị sẽ tiến triển nhanh hơn hoặc gây tổn thương vĩnh viễn cho các khớp. Những người bị viêm khớp nên trao đổi với bác sĩ để tìm ra được phương pháp điều trị tại nhà nào phù hợp nhất với kế hoạch điều trị bằng thuốc của họ.

Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào sau đây trong 3 ngày hoặc dài hơn:

• Đau, sưng hoặc cứng ở một hoặc nhiều khớp
• Đỏ và nóng vùng da xung quanh khớp
• Khó cử động khớp hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày

Kết luận

Viêm khớp là một bệnh gây đau và cứng khớp. Có rất nhiều phương pháp điều trị bằng thuốc khác nhau. Tuy nhiên việc kết hợp cùng với các biện pháp điều trị tại nhà có hiệu quả hơn trong việc giảm đau cũng như tăng cường khả năng vận động.

Các biện pháp điều trị tại nhà phổ biến bao gồm massage, các thực phẩm bổ sung, liệu pháp nhiệt và lạnh, các bài tập nhẹ nhàng như yoga và thái cực quyền.

Một số thực phẩm bổ sung giúp điều trị viêm khớp có thể gây tương tác với các thuốc đang sử dụng để điều trị bệnh. Vì vây, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng bất kì biện pháp nào điều trị viêm khớp tại nhà.

Nguồn: Tham khảo từ Medicalnewtodays

Tài  liệu tham khảo từ các nghiên cứu trên thế giới

https://www.arthritis.org/living-with-arthritis/treatments/natural/other-therapies/massage/massage-benefits.php

https://www.arthritis.org/living-with-arthritis/treatments/natural/supplements-herbs/guide/chondroitin-sulfate.php

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1744388115300025

https://www.arthritis.org/living-with-arthritis/treatments/natural/other-therapies/electrical-stimulation-knee.php

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3644391/

https://www.arthritis.org/living-with-arthritis/exercise/benefits/osteoarthritis-exercise.php

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1744388112000850

https://ard.bmj.com/content/74/2/472

https://www.arthritis.org/living-with-arthritis/treatments/natural/supplements-herbs/guide/glucosamine.php

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/art.41142

https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0146351

https://link.springer.com/article/10.1007/s13105-015-0395-y

https://www.arthritis.org/living-with-arthritis/treatments/plan/arthritis-medication-options.php

https://www.arthritis.org/living-with-arthritis/treatments/natural/other-therapies/heat-cold-pain-relief.php

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4186747/

https://www.arthritis.org/living-with-arthritis/treatments/natural/vitamins-minerals/guide/vitamin-d.php

https://www.arthritis.org/about-arthritis/understanding-arthritis/what-is-arthritis.php

https://www.arthritis.org/about-arthritis/understanding-arthritis/when-to-see-a-doctor-about-arthritis.php