Các tác dụng phụ phổ biến của Metformin

Metformin gây ra một số tác dụng phụ phổ biến. Những triệu chứng này có thể xảy ra khi lần đầu tiên bạn dùng Metformin, nhưng thường biến mất theo thời gian. Hãy cho bác sĩ biết nếu có bất kỳ triệu chứng nào nghiêm trọng hoặc gây ra vấn đề cho bạn.

Các tác dụng phụ phổ biến của Metformin bao gồm:

• Ợ nóng

• Đau bụng

• Buồn nôn hoặc nôn mửa

• Đầy hơi

• Xì hơi

• Tiêu chảy

• Táo bón

• Sụt cân

• Đau đầu

• Miệng có vị kim loại

Buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy là một số tác dụng phụ phổ biến nhất mà mọi người thường gặp phải khi lần đầu sử dụng Metformin. Những vấn đề này thường biến mất theo thời gian. Bạn có thể làm giảm bớt những tác dụng này bằng cách dùng Metformin trong bữa ăn. Ngoài ra, để giúp giảm nguy cơ bị tiêu chảy nặng, bác sĩ có thể sẽ bắt đầu cho bạn sử dụng Metformin với liều lượng thấp và sau đó tăng dần.

Mặc dù không được ghi trong tờ hướng dẫn sử dụng về chỉ định điều trị nhưng đôi khi Metformin còn được sử dụng để ngăn ngừa bệnh tiểu đường ở phụ nữ mắc bệnh buồng trứng đa nang (PCOS). Các tác dụng phụ gặp phải là giống nhau giữa các chỉ định điều trị.

Các tác dụng phụ nghiêm trọng của Metformin

1. Nhiễm toan lactic

Tác dụng phụ nghiêm trọng nhất mà Metformin có thể gây ra là nhiễm acid lactic. Thực tế, trên bao bì của Metformin có một “khung”  (còn được gọi là “khung đen”) - cảnh báo về nguy cơ này. Cảnh báo đóng khung đen là cảnh báo nghiêm khắc nhất mà Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) đưa ra.

Nhiễm toan lactic là một vấn đề hiếm gặp nhưng nghiêm trọng có thể xảy ra do sự tích tụ Metformin trong cơ thể. Đây là trường hợp cấp cứu y tế phải được điều trị ngay tại bệnh viện.

Gọi cho bác sĩ của bạn ngay lập tức nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào sau đây của nhiễm acid lactic. Nếu bạn khó thở, hãy gọi 115 ngay lập tức hoặc đến phòng cấp cứu gần nhất.

• Cực kỳ mệt mỏi

• Ốm yếu

• Giảm sự thèm ăn

• Buồn nôn

• Nôn mửa

• Khó thở

• Chóng mặt

• Cảm giác lâng lâng

• Tim đập nhanh hoặc chậm bất thường

• Cảm thấy lạnh

• Đau cơ

• Đỏ bừng hoặc đột ngột đỏ và nóng trên da 

• Đau dạ dày với bất kỳ các triệu chứng nào khác

2. Thiếu máu

Metformin có thể làm giảm nồng độ vitamin B12 trong cơ thể. Trong một số trường hợp hiếm, điều này có thể gây thiếu máu hoặc làm lượng hồng cầu giảm thấp. Tác dụng phụ này có thể xảy ra nếu cơ thể bạn không được bổ sung đầy đủ vitamin B12 hoặc canxi thông qua chế độ ăn uống hàng ngày.

Mức vitamin B12 của bạn có thể cải thiện nếu bạn ngừng dùng Metformin hoặc bổ sung vitamin B12. Đừng tự ý ngưng dùng Metformin nếu không có sự đồng ý của bác sĩ.

Các triệu chứng phổ biến của bệnh thiếu máu bao gồm:

• Mệt mỏi

• Chóng mặt

• Cảm giác lâng lâng

Nếu bạn nghĩ rằng mình có thể bị thiếu máu, hãy đến các cơ sở y tế để được khám và kiểm tra nồng độ hồng cầu của bạn.

3. Hạ đường huyết

Một mình Metformin không thể gây hạ đường huyết. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, bạn có thể bị hạ đường huyết nếu kết hợp Metformin với:

• Một chế độ ăn uống thiếu dưỡng chất

• Tập thể dục quá sức

• Uống quá nhiều rượu

• Các thuốc điều trị tiểu đường khác

Để giúp ngăn ngừa hạ đường huyết, bạn hãy: 

• Uống thuốc đúng giờ, tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ.

• Có một chế độ ăn uống cân bằng.

• Tập thể dục theo chỉ dẫn của bác sĩ.

• Nói với bác sĩ về tất cả các loại thuốc khác mà bạn dùng.

Gọi cho bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của hạ đường huyết, có thể bao gồm:

• Ốm yếu

• Mệt mỏi

• Buồn nôn

• Nôn mửa

• Đau bụng

• Chóng mặt

• Cảm giác lâng lâng

• Nhịp tim nhanh hoặc chậm bất thường

4. Vấn đề về thận

Thận có vai trò đào thải Metformin ra khỏi cơ thể. Nếu thận của bạn không hoạt động tốt, hàm lượng Metformin sẽ tăng cao trong máu. Điều này làm tăng nguy cơ nhiễm acid lactic.

Nếu bạn có vấn đề về thận nhẹ hoặc vừa, bác sĩ có thể để bạn bắt đầu dùng Metformin với liều thấp hơn.

Nếu bạn gặp phải vấn đề về thận nghiêm trọng hoặc độ tuổi của bạn từ 80 trở lên, Metformin sẽ không phù hợp với bạn. Bác sĩ sẽ kiểm tra chức năng thận của bạn trước khi bạn bắt đầu dùng Metformin và kiểm tra lại định kỳ hàng năm.

5. Vấn đề tim mạch

Nếu bạn bị suy tim cấp tính hoặc gần đây xuất hiện cơn đau thắt ngực, bạn không nên dùng Metformin.

Tim của bạn có thể không cung cấp đủ lượng máu đến thận. Điều này sẽ ngăn cản thận của bạn đào thải Metformin ra khỏi cơ thể, làm tăng nguy cơ nhiễm acid lactic.

6. Vấn đề trên gan

Bạn không nên dùng Metformin nếu bạn có vấn đề nghiêm trọng về gan, bởi gan là cơ quan chuyển hóa acid lactic và đào thải ra khỏi cơ thể.

Các vấn đề nghiêm trọng về gan có thể dẫn đến tích tụ acid lactic. Sự tích tụ acid lactic làm tăng nguy cơ nhiễm toan lactic. Metformin cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Vì vậy, không nên sử dụng Metformin nếu bạn đang gặp phải vấn đề về gan.

7. Sử dụng rượu

Uống rượu trong khi dùng Metformin làm tăng nguy cơ hạ đường huyết. Uống rượu cũng làm tăng nguy cơ nhiễm acid lactic. Điều này là do khi uống rượu sẽ làm tăng nồng độ acid lactic trong cơ thể.

Khi điều trị bằng Metformin, bạn không nên uống nhiều rượu, bao gồm là uống rượu quá độ hoặc sử dụng lâu dài. Nếu bạn uống rượu, hãy hỏi ý kiến của bác sĩ của bạn về lượng rượu an toàn cho bạn khi dùng Metformin.

8. Thủ tục phẫu thuật hoặc xạ trị

Nếu bạn dự định phẫu thuật hoặc chụp X quang có sử dụng chất cản quang iod, bạn nên ngừng dùng Metformin 48 giờ trước khi làm phẫu thuật.

Việc sử dụng chất cản quang Iod có thể làm chậm quá trình loại bỏ Metformin khỏi cơ thể, làm tăng nguy cơ nhiễm acid lactic. Bạn chỉ nên tiếp tục dùng Metformin sau khi xét nghiệm thấy chức năng thận của bạn bình thường.

Hỏi ý kiến bác sĩ 

Nếu bác sĩ kê cho bạn Metformin và bạn lo lắng về các tác dụng phụ của nó, hãy nói nói chuyện lại với họ. Hãy chắc chắn về tất cả những điều bạn sẽ hỏi, chẳng hạn như:

• Tôi nên đề phòng những tác dụng phụ nào?

• Tôi có nguy cơ cao bị nhiễm toan lactic không?

• Có loại thuốc nào khác mà tôi có thể dùng có thể gây ra ít tác dụng phụ hơn không?

Bác sĩ có thể trả lời các câu hỏi của bạn và làm việc với bạn để theo dõi chặt chẽ bất kỳ tác dụng phụ nào mà bạn có thể gặp phải.

Thận trọng

Có một số yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm acid lactic khi bạn dùng Metformin. Nếu bất kỳ yếu tố nào trong số này ảnh hưởng đến bạn, hãy hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc này.

Nguồn: Healthline

Tài liệu tham khảo từ các nghiên cứu trên thế giới:

https://www.diabetes.co.uk/diabetes-medication/biguanides.html

https://academic.oup.com/jcem/article/99/7/2584/2538120

https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=4a0166c7-7097-4e4a-9036-6c9a60d08fc6

https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/metformin-oral-route/description/drg-20067074

https://spectrum.diabetesjournals.org/content/20/2/85